Stanisław Moniuszko urodził się 5.V.1819 w Ubielu k. Mińska. Zmarł w Warszawie 4.VI.1972.W młodości muzyki
uczyła go matka ,a od 1827 (w Warszawie) A.Freyer. Gdy powrócił do
Mińska uczył się u D.Stefanowicza. W 1837 udał się do Berlina na dalsze
studia, które podjął w Singakademie u C.Rungenhagena. W 1839 skomponował
Kwartet smyczkowy, Mszę i muzykę do komedii A.Fredry Nocleg w
Apeninach. W tym samym roku ukazały się drukiem pierwsze pieśni do słów
A.Mickiewicza. W 1840 został organistą w kościele św.Jana w Wilnie, a
póżniej dyrygentem w teatrze wileńskim. W roku 1842 zaczął pracę nad
Spiewnikiem domowym. Latem 1846 odwiedził Warszawę, gdzie otrzymał od
W.Wolskiego libretto Halki; tu też wystawił swoją operetkę pt: Loteria.
Pierwszą dwuaktową wersję Halki ukończył Moniuszko w 1847, a wystawił na
estradzie 1.I.1848. W 1849 w Petersburgu wystawione zostały utwory
Bajka(uwertura fantastyczna) i Milda(kantata). Gdy w 1857 otrzymał
wiadomość, że opera w Warszawie planuje wystawić Halkę, dokonał w
pierwotnej wersji paru zmian i rozszerzył ją do czterech aktów. W nowej
wersji została ona wykonana 1.I.1859, odnosząc wielki sukces. Rok 1858
to okres intensywnej pracy twórczej. Ukazały się wtedy opery Flis,
Hrabina i Verbum nobile. W 1862 ukazały się w Paryżu 34 pieśni Moniuszki
pt: Echo de Pologne. Przed powstaniem styczniowym wyraził swój
patriotyzm poprzez udział w wielu manifestacjach. Wydał też wtedy
Śpiewnik domowy w kilku zeszytach. Ponieważ premiera Strasznego dworu
stała sie demonstracją polityczną cenzura zawiesiła dalsze jej
przedstawianie. W 1865 tj. w drugą rocznicę powstania Moniuszko wystawił
kantatę Widma wg. II części Dziadów. W 1869 wystawił operę Paria. Jego
pogrzeb w 1972 stał się manifestacją narodu. Moniuszko jest
najwybitniejszym po Chopinie przedstawicielem stylu narodowego w muzyce
polskiej, a także założycielem opery narodowej.
Henryk Wieniawski (1835-1880)- skrzypek i kompozytor. Gry na skrzypcach
uczył się u Jana Hornziela i Stanisława Serwaczyńskiego. W wieku 8 lat
rozpoczął naukę gry na skrzypcach u Massarta w Konserwatorium w Paryżu,
tamże kontynuował studia kompozycji u Colleta. Studia skończył
nadzwyczaj szybko, z wyróżnieniem. Koncertował na całym świecie. Jest
uważany za jednego z najwybitniejszych skrzypków drugiej połowy XIX
wieku. W jego kompozycjach można zauważyć zarówno niezwykłą wirtuozerię,
jak i liryzm. Był profesorem konserwatorium w Petersburgu i Brukseli.
Od 1935 roku odbywa się co 5 lat Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im.
Henryka Wieniawskiego, promujący młodych skrzypków. W Poznaniu działa
Towarzystwo Muzyczne im Henryka Wieniawskiego.
Żyjący w XIX wieku Henryk Wieniawski uznawany jest za jednego z
najwybitniejszych wirtuozów skrzypiec swej epoki. Koncertował ze swoim
bratem Józefem, pianistą, w większości krajów europejskich i w Stanach
Zjednoczonych, wszędzie odnosząc ogromne sukcesy. Swoje mistrzostwo w
grze na skrzypcach przelewał też na papier, owocem czego jest wiele
niezwykle wirtuozowskich, popisowych utworów, takich jak prezentowane na
niniejszej płycie.
Do najbardziej znanych dzieł Wieniawskiego należą jego dwa koncerty
skrzypcowe. Na omawianej płycie firmy Olympia znalazł się "II Koncert
skrzypcowy d-moll" dedykowany słynnemu hiszpańskiemu
skrzypkowi Pablo Sarasatemu. Równie znany jest "Polonez koncertowy
d-moll", dedykowany Karolowi Lipińskiemu innemu wybitnemu polskiemu
skrzypkowi, znanemu przede wszystkim ze słynnego turnieju z Paganinim,
po którym uznano Polaka za równego Włochowi pod względem mistrzostwa
gry. "Scherzo-Tarantella" wymaga nie tylko niezwykłej biegłości
technicznej, czy nawet brawury w pokonywaniu technicznych problemów, ale
i wrażliwości na liryzm, jakim przenikniętych jest wiele fragmentów tej
kompozycji. Etiudy-kaprysy tworzące "L'Ecole Moderne" to prawdziwa
antologia najbardziej wyszukanych i skomplikowanych środków
wiolinistyki.
Utwory Wieniawskiego zarejestrowane na płycie firmy Olympia nagrali
najwybitniejsi polscy wirtuozi skrzypiec starszej już dzisiaj generacji:
Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof Jakowicz, Michał Grabarczyk oraz
pierwsza dama polskiej wiolinistyki- Wanda Wiłkomirska.
Fryderyk Franciszek Chopin, ur. 1 marca 1810 w
Żelazowej Woli, zm. 17 października 1849 w Paryżu. Najwybitniejszy
polski kompozytor a także wybitny pianista. Czołowy przedstawiciel
muzyki okresu romantyzmu. Nazywany jest poetą fortepianu. U źródeł jego
twórczości leżała wielka wrażliwość oraz umiejętność czerpania wzorców
wprost z polskiej muzyki ludowej.
F. Chopin wywodzi się z majątku hrabiostwa Skarbków, gdzie jego ojciec,
Mikołaj Chopin, z pochodzenia francuz, mieszkał i pracował jako
guwerner. Matka, Justyna z Krzyżanowskich, pochodząca z Kujaw była osobą
bardzo muzykalną - grała na fortepianie i śpiewała. Stała się pierwszą
nauczycielką muzyki dla małego Fryderyka.
W wieku sześciu lat chłopiec rozpoczął naukę gry na fortepianie u
Wojciecha Żywnego. Z starszą siostrą Ludwiką Fryderyk muzykował w domu
grając na cztery ręce. Pierwszą próbą kompozytorską małego Fryderyka był
Polonez B-dur napisany ręką ojca. Okres nauki u Wojciecha Żywnego to
także początek występów publicznych małego Chopina. Grywał on w salonach
arystokracji warszawskiej i brał udział w koncertach dobroczynnych.
Fryderyk Chopin jako szesnastoletni młodzieniec rozpoczął studia w
zakresie teorii kompozycji u Józefa Elsnera w warszawskiej Szkole
Głównej Muzyki. Ogromny wpływ na rozwijanie jego talentu było obcowanie z
pieśniami i tańcami ludowymi Mazowsza, Kujaw, Wielkopolski i
Lubelszczyzny. W 1826 roku odbył swoją pierwszą zagraniczną podróż do
Berlina, a wkrótce także do Wiednia oraz do Drezna i Pragi. Wieku
dziewiętnastu lat ukończył studnia u J. Elsnera.
W październiku 1830 roku Fryderyk ostatni raz wystąpił przed
publicznością warszawską. 2 Listopada 1830 roku opuścił Warszawę na
zawsze, udając się najpierw do Drezna, następnie do Wiednia, Salzburga,
Monachium i Stuttgartu. We wrześniu 1831 roku przybył do Paryża, gdzie
osiadł na stałe.
W pierwszych latach w Paryżu Chopin rozwijał swoją ożywioną działalność
koncertową. Wykonywał własne utwory utrwalając tym swoją pozycję
kompozytora i pianisty. Chopin skoncentrował się głównie na twórczości
kompozytorskiej. Swoje dzieła wydawał u wydawców francuskich,
niemieckich i angielskich. Jego głównym źródłem utrzymania była
działalność dydaktyczna. Miał bardzo wielu uczniów, a wśród nich, oprócz
amatorów, także grupę profesjonalnie kształcących się pianistów.
Był człowiekiem bardzo towarzyskim. Łączyły go przyjazne kontakty z
m.in. Franciszkiem Lisztem, Vincenzo Bellinim, Gioacchino Rossinim i
Feliksem Mendelssohnem, jak i z wydawcami, krytykami oraz całą polską
emigracją.
W 1836 roku poznał pisarkę George Sand, która stała się jego życiową
partnerką, mającą znaczący wpływ na życie kompozytora. Razem
podróżowali, zawitali wspólnie na Majorkę, do Marsylii i Genui.
Od 1839 roku stan zdrowia chorego na gruźlicę Chopina pogarszał się. W
1848 roku odbył ostatnią podróż koncertową po Anglii i Szkocji, dając 16
listopada ostatni publiczny koncert w Londynie, po którym ciężko
zaniemógł. Po powrocie do Paryża, nie odzyskał już zdrowia. Zmarł 17
października 1849 roku w mieszkaniu przy placu Vendome 12. Pochowany
został na Paryskim cmentarzu Pere Lachaise. Serce Chopina znajduje się w
Warszawie, w Kościele św. Krzyża przy Krakowskim Przedmieściu.
Choć Fryderyk Chopin zaliczany jest do epoki romantyzmu, sam nie
cierpiał romantyzmu, powszechnie rozumianego jak to proponowali Hector
Berlioz, Franciszek Liszt, Beethoven, Richard Wagner, czy choćby Piotr
Czajkowski.
Za geniuszy muzyki uważał tylko Mozarta i Bacha. W akcie umiłowania
Mozarta napisał "Wariacje B-dur", Bacha – Fugę a-moll. Jego jedynym
ukłonem w stronę epoki romantyzmu były ballady F-dur i g-moll,
skomponowane wedle samego kompozytora na temat "Jeziora Świteź" i
"Świtezianki" Mickiewicza. Od początku komponowania Chopina inspirowały
wyłącznie tematy polskie. Szczególnie zajmowały go polskie tańce ludowe –
mazurki, oberki, polonezy i kujawiaki, których elementy zawarł w
słynnych Polonezach i Mazurkach.
Jego dorobek kompozytorski to m.in.:
- 57 mazurków,
- 16 polonezów,
- 19 walców,
- 19 nokturnów,
- 4 ballady,
- 4 scherza,
- 3 sonaty fortepianowe i jedna na fortepian i wiolonczele,
- 26 preludiów,
- 27 etiud,
- 4 impromptus,
- 2 koncerty,
- 4 inne utwory na fortepian z orkiestrą,
- 17 pieśni,
- 2 utwory na wiolonczele i fortepian, trio fortepianowe,
- inne utwory fortepianowe (ronda, wariacje, marsze), kilka utworów na 4 ręce,
- utwory pojedyncze: „Fantazja”, „Barkarola”, „Berceuse”, „Tarantela”, „Bolero”.