Stanisław Moniuszko urodził się 5.V.1819 w Ubielu k. Mińska. Zmarł w Warszawie 4.VI.1972.W młodości muzyki
uczyła go matka ,a od 1827 (w Warszawie) A.Freyer. Gdy powrócił do
Mińska uczył się u D.Stefanowicza. W 1837 udał się do Berlina na dalsze
studia, które podjął w Singakademie u C.Rungenhagena. W 1839 skomponował
Kwartet smyczkowy, Mszę i muzykę do komedii A.Fredry Nocleg w
Apeninach. W tym samym roku ukazały się drukiem pierwsze pieśni do słów
A.Mickiewicza. W 1840 został organistą w kościele św.Jana w Wilnie, a
póżniej dyrygentem w teatrze wileńskim. W roku 1842 zaczął pracę nad
Spiewnikiem domowym. Latem 1846 odwiedził Warszawę, gdzie otrzymał od
W.Wolskiego libretto Halki; tu też wystawił swoją operetkę pt: Loteria.
Pierwszą dwuaktową wersję Halki ukończył Moniuszko w 1847, a wystawił na
estradzie 1.I.1848. W 1849 w Petersburgu wystawione zostały utwory
Bajka(uwertura fantastyczna) i Milda(kantata). Gdy w 1857 otrzymał
wiadomość, że opera w Warszawie planuje wystawić Halkę, dokonał w
pierwotnej wersji paru zmian i rozszerzył ją do czterech aktów. W nowej
wersji została ona wykonana 1.I.1859, odnosząc wielki sukces. Rok 1858
to okres intensywnej pracy twórczej. Ukazały się wtedy opery Flis,
Hrabina i Verbum nobile. W 1862 ukazały się w Paryżu 34 pieśni Moniuszki
pt: Echo de Pologne. Przed powstaniem styczniowym wyraził swój
patriotyzm poprzez udział w wielu manifestacjach. Wydał też wtedy
Śpiewnik domowy w kilku zeszytach. Ponieważ premiera Strasznego dworu
stała sie demonstracją polityczną cenzura zawiesiła dalsze jej
przedstawianie. W 1865 tj. w drugą rocznicę powstania Moniuszko wystawił
kantatę Widma wg. II części Dziadów. W 1869 wystawił operę Paria. Jego
pogrzeb w 1972 stał się manifestacją narodu. Moniuszko jest
najwybitniejszym po Chopinie przedstawicielem stylu narodowego w muzyce
polskiej, a także założycielem opery narodowej.
Henryk Wieniawski (1835-1880)- skrzypek i kompozytor. Gry na skrzypcach
uczył się u Jana Hornziela i Stanisława Serwaczyńskiego. W wieku 8 lat
rozpoczął naukę gry na skrzypcach u Massarta w Konserwatorium w Paryżu,
tamże kontynuował studia kompozycji u Colleta. Studia skończył
nadzwyczaj szybko, z wyróżnieniem. Koncertował na całym świecie. Jest
uważany za jednego z najwybitniejszych skrzypków drugiej połowy XIX
wieku. W jego kompozycjach można zauważyć zarówno niezwykłą wirtuozerię,
jak i liryzm. Był profesorem konserwatorium w Petersburgu i Brukseli.
Od 1935 roku odbywa się co 5 lat Międzynarodowy Konkurs Skrzypcowy im.
Henryka Wieniawskiego, promujący młodych skrzypków. W Poznaniu działa
Towarzystwo Muzyczne im Henryka Wieniawskiego.
Żyjący w XIX wieku Henryk Wieniawski uznawany jest za jednego z
najwybitniejszych wirtuozów skrzypiec swej epoki. Koncertował ze swoim
bratem Józefem, pianistą, w większości krajów europejskich i w Stanach
Zjednoczonych, wszędzie odnosząc ogromne sukcesy. Swoje mistrzostwo w
grze na skrzypcach przelewał też na papier, owocem czego jest wiele
niezwykle wirtuozowskich, popisowych utworów, takich jak prezentowane na
niniejszej płycie.
Do najbardziej znanych dzieł Wieniawskiego należą jego dwa koncerty
skrzypcowe. Na omawianej płycie firmy Olympia znalazł się "II Koncert
skrzypcowy d-moll" dedykowany słynnemu hiszpańskiemu
skrzypkowi Pablo Sarasatemu. Równie znany jest "Polonez koncertowy
d-moll", dedykowany Karolowi Lipińskiemu innemu wybitnemu polskiemu
skrzypkowi, znanemu przede wszystkim ze słynnego turnieju z Paganinim,
po którym uznano Polaka za równego Włochowi pod względem mistrzostwa
gry. "Scherzo-Tarantella" wymaga nie tylko niezwykłej biegłości
technicznej, czy nawet brawury w pokonywaniu technicznych problemów, ale
i wrażliwości na liryzm, jakim przenikniętych jest wiele fragmentów tej
kompozycji. Etiudy-kaprysy tworzące "L'Ecole Moderne" to prawdziwa
antologia najbardziej wyszukanych i skomplikowanych środków
wiolinistyki.
Utwory Wieniawskiego zarejestrowane na płycie firmy Olympia nagrali
najwybitniejsi polscy wirtuozi skrzypiec starszej już dzisiaj generacji:
Konstanty Andrzej Kulka, Krzysztof Jakowicz, Michał Grabarczyk oraz
pierwsza dama polskiej wiolinistyki- Wanda Wiłkomirska.
